Formatbehoud

Formatbehoud is the principe en praktijk van het behouden van de karakteristieke eigenschappen van digitale bestanden tijdens verwerking, migratie of langetermijnopslag. Het doel is om de bruikbaarheid, interpretatie en verifieerbare juistheid van informatie te waarborgen over tijd en technische omgevingen heen. Formatbehoud kan zowel betrekking hebben op het behouden van het oorspronkelijke bestandsformaat als op het waarborgen van voldoende equivalentie in functionaliteit en metadata bij transformaties.

In de context van digitale archivering en contentbeheer verwijst formatbehoud vaak naar technieken voor reproduceerbare en reversibele transformaties, waarbij belangrijke eigenschappen zoals structuur, metadata en leesbaarheid behouden blijven. Bijvoorbeeld bij migraties naar gangbaarder of toekomstbestendige formaten, of bij het opnemen van originele bestanden naast geconverteerde versies om reversibiliteit mogelijk te maken. Registraties van bestandsformaten en identiteitstoetsen (format identification) spelen een rol bij het bepalen van de juiste migratiestrategie en bij kwaliteitscontrole.

Uitdagingen omvatten onder meer het balanceren van fidelity, opslagruimte en functionaliteit; niet alle transformaties zijn volledig verliesvrij, en metadata kunnen variëren tussen formaten. Daarnaast kunnen lange-termijn leesbaarheid en interoperabiliteit afhankelijk zijn van contractuele of licentievoorwaarden en van de beschikbaarheid van software die het formaat ondersteunt.

Formatbehoud is nauw verbonden met normen en praktijken in digitale bewaaromgevingen, zoals OAIS-richtlijnen en metadata-standaarden, die helpen bij het registreren van formaten, versies en bewaarprocedures.