Home

Dualiteit

Dualiteit is het begrip dat een verschijnsel kan worden begrepen als twee verwante, vaak complementaire aspecten die elkaar aanvullen of definiëren. Het concept komt voor in verschillende vakgebieden en in maatschappelijke discussies, en verwijst naar de relatie tussen twee kanten van een toestand, vorm of theorie.

In de filosofie en metafysica verwijst dualisme naar het bestaan van twee verschillende soorten werkelijkheid of

In de wiskunde en logica is dualiteit een formeel verband tussen twee gerelateerde structuren, waarbij concepten

Ook in de analyse en algebra zijn Pontryagin-dualiteit en andere dualiteitsstellingen belangrijk.

In de natuurkunde is golf-deeltje-dualiteit een fundamenteel verschijnsel; in de snaartheorie leveren verschillende dualiteiten zoals T-dualiteit

Dualiteit biedt vaak meerdere invalshoeken en kan handig zijn voor wiskundig bewijs en fysische berekeningen, maar

substantie,
bijvoorbeeld
geest
en
lichaam.
Het
bekendste
voorbeeld
is
het
onderscheid
tussen
mentale
en
fysieke
verschijnselen,
zoals
verwoord
door
Descartes.
In
bredere
zin
wordt
soms
gesproken
van
dualiteit
als
spanning
tussen
tegenstellingen
zoals
vrijheid
en
determinisme
of
subject
en
object.
in
de
ene
structuur
worden
uitgedrukt
door
tegenovergestelde
concepten
in
de
andere.
Voorbeelden
zijn
de
dualruimte
van
een
vectorruimte;
in
de
grafentheorie
bestaan
duale
grafen;
in
de
meetkunde
en
algebra
bestaan
diverse
vormen
van
dualiteit,
waaronder
Pontryagin-dualiteit.
In
de
categorie-theorie
wordt
dualiteit
uitgedrukt
via
contravariante
functors.
en
S-dualiteit
nieuwe
inzichten
over
equivalente
beschrijvingen
van
systemen.
De
AdS/CFT-dualiteit
is
een
bekend
voorbeeld
van
een
holografische
dualiteit
die
een
zwaartekrachttheorie
in
hogere
dimensies
relateert
aan
een
vergelijkbare
theorie
zonder
zwaartekracht.
de
geldigheid
hangt
af
van
de
context
en
de
aannames
van
het
model.