Doeltekst

Doeltekst is een tekstuele formulering die de gewenste uitkomst of het gewenste resultaat aangeeft van een project, programma, beleidsmaatregel of leeractiviteit. Zij beschrijft wat er uiteindelijk bereikt moet worden, voor wie, onder welke voorwaarden en meestal wanneer. Een doeltekst geeft daarmee richting aan ontwerp, uitvoering en evaluatie.

Doelteksten komen voor in diverse contexten, zoals onderwijs, bedrijfsleven, overheid en maatschappelijke organisaties. Ze dienen als referentiepunt voor besluitvorming en uitvoering en vormen de basis waarop succes kan worden beoordeeld. In onderwijs kunnen doelteksten bijvoorbeeld aangeven wat studenten aan het eind van een cursus moeten kunnen. In projecten beschrijven ze de gewenste eindtoestand van het projectresultaat.

Kernkwaliteiten van een doeltekst zijn onder andere duidelijkheid, concreetheid en meetbaarheid. Een goede doeltekst is vaak SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel/hebbaar, Relevant en Tijdgebonden. Het gebruikt concrete, actiegerichte werkwoorden en benoemt de doelgroep en mogelijke randvoorwaarden. Belangrijk is dat de doeltekst los staat van de gekozen middelen; het beschrijft wat bereikt moet worden, niet hoe dit bereikt wordt.

Relatie tot andere begrippen: een doeltekst is gerelateerd aan, maar meestal niet synoniem met, doelstelling of leerdoel. De doeltekst levert de basis voor toetsing en evaluatie, terwijl de uiteindelijke aanpak en de middelen later worden vastgesteld. Indicatoren en succescriteria worden vaak direct uit de doeltekst afgeleid om voortgang en resultaten te kunnen meten.

Zie ook: doelstelling, leerdoel, KPI.