Continentaliteit

Continentaliteit is een begrip uit de meteorologie en geografie dat de mate beschrijft waarin het klimaat wordt beïnvloed door de afstand tot zeeën en andere grote watermassa’s. Regio’s die ver van de kust liggen hebben doorgaans een sterk continentale klimaatwerking, terwijl kustgebieden een maritiem klimaat kennen met milde winters en koelere zomers. De mate van continentaliteit kan per plek variëren en ligt op een continuüm tussen maritiem en continentaal.

Belangrijke kenmerken zijn onder meer een groter jaarsverschil in temperatuur en vaak ook grotere dagelijkse temperatuurvariaties in continentaal gebied. Zomers kunnen erg heet zijn en winters erg koud, terwijl neerslagpatronen onzeker en discret kunnen zijn; in veel inlandse gebieden is er sprake van lagere luchtvochtigheid en vaker droogte, terwijl sommige continentaire zones toch regelmatige neerslag ontvangen door regionale weersystemen. In kustgebieden daarentegen is de klimaatsymmetrie milder, met een kleiner temperatuurbereik en doorgaans hogere relatieve vochtigheid.

Oorzaken en determinanten zijn afstand tot zee, de warmtecapaciteit van water (dat warmte opslaat en vertraagd afgeeft), hoogte en topografie (bergen, plateaus) en de invloed van grote luchtcirculaties zoals westerluchten. Lange afstanden tot watermassa’s versterken de continentaliteit en beïnvloeden ook vegetatie, landbouw en energiebehoefte.

Secundaire toepassingen omvatten klimaat- en vegetatiekunde, landbouwplanning en bouw- en infrastructuuroverwegingen. Er bestaan indices om continentaliteit te kwantificeren, vaak gebaseerd op temperatuurvariatie en neerslagpatronen. Voorbeelden van hoog continentale klimaten liggen in Centraal-Azië en Siberië, terwijl West-Europa en delen van Noordwest-Amerika een lager continentale karakteristiek vertonen.