Compositie

Compositie is het geheel van elementen die samen een geheel vormen. In de breedste zin verwijst het naar de ordening, structuur en relatie tussen de onderdelen van een werk of stof. De term wordt in verschillende vakgebieden gebruikt, zoals beeldende kunst, muziek en scheikunde. In de kunst gaat compositie over hoe voorwerpen, vormen, kleur en ruimte met elkaar in verhouding staan; in de muziek over hoe thema's, ritme en toonhoogte een coherent geheel vormen; in de scheikunde over de chemische of fysische samenstelling van een stof.

In de beeldende kunsten betreft compositie hoe de elementen in een beeld gerangschikt zijn. Belangrijke principes zijn balans en evenwicht, contrast, herhaling, richting en eenheid. Doel is een leesbare, heldere structuur waarin de aandacht van de kijker geleid wordt. Technieken zoals de regel van derden of de gulden snede worden soms toegepast ter ondersteuning van de ordening, maar veel kunstenaars ontwikkelen ook een intuïtieve benadering.

In muziek is een compositie een geconstrueerd muziekwerk, waarin een componist of arrangeur thema's, ritme en tonaliteit selecteert en ordent tot een coherente structuur. Elementen zoals melodie, harmonie, ritme, klankkleur en instrumentatie worden afgestemd binnen vormen als de sonate, variatie, rondo of vrije vorm. Een compositie kan origineel zijn of gebaseerd op bestaande thema's en kan schriftelijk vastgelegd of uitgevoerd worden.

In de scheikunde verwijst samenstelling naar welke atomen en verbindingen in een stof voorkomen en in welke verhoudingen. Zuivere stoffen hebben een specifieke samenstelling; mengsels kunnen variëren. De chemische formule geeft de verhoudingen aan; analyse bepaalt de samenstelling. Begrippen zoals molaire samenstelling, massa- en atoomverhoudingen zijn relevant voor beschrijven en vergelijken van stoffen.