Citaattekens

Citaattekens, ook wel aanhalingstekens genoemd, zijn leestekens die de exacte woorden van een spreker of auteur aangeven. Ze worden gebruikt om directe spraak te markeren, citaten uit teksten weer te geven en, in veel stijlgidsen, om de titels van korte werken zoals artikelen, liedjes of hoofdstukjes af te bakenen.

Types en conventies: In het Nederlands zijn de meest gebruikte tekens opening en afsluitende hoofdaanhalingstekens: “ en ”. Voor zinnen of zinnenonderdelen binnen een citaat worden vaak enkele aanhalingstekens (‘ en ’) gebruikt. Daarnaast bestaan er guillemets (« en »), die vooral in sommige Vlaamse publicaties of oudere drukken voorkomen en soms als stijlmiddel worden toegepast. In digitale of informaticaomgevingen is het gangbaar om de rechte, typografische tekens te vervangen door rechte aanhalingstekens: " en '. De gekozen vorm hangt af van de taalregimes en de publicatie-omgeving.

Gebruik in tekst: Citaattekens worden gebruikt voor directe rede, letterlijk geciteerd materiaal en, in veel stijlgidsen, voor de titels van korte werken. Bij langere werken (zoals boeken of films) wordt in veel situaties eerder cursief of italiek gebruikt dan aanhalingstekens. Bij geneste citaten wisselt men meestal tussen de hoofd- en de binnenste aanhalingstekens (bijvoorbeeld “ …’ … ’ …”). Punctuatie die deel uitmaakt van het geciteerde materiaal blijft doorgaans binnen de aanhalingstekens, terwijl punctuation buiten de aanhalingstekens kan staan als het de omliggende zin betreft.

Overig: In eindredactie en typografie geldt consistentie als belangrijkste leidraad. Bij webpublicaties of informatieve teksten kan men kiezen voor de praktische rechte aanhalingstekens, maar voor formeel Nederlands zijn de typografische “ ” de voorkeur.