Castratie

Castratie is het verwijderen of onvermogen maken van de gonaden, meestal de testikels bij mannen en de eierstokken bij vrouwen, om de hormoonproductie en de seksuele functies sterk te verminderen of volledig uit te schakelen. Dit kan zowel chirurgisch als chemisch plaatsvinden. Bij mannen kan dit chirurgisch gebeuren door orchiectomie, bij vrouwen door ovariectomie. Chemische castratie gebeurt met medicijnen die de gonadale functie tijdelijk onderdrukken.

Chirurgische castratie levert doorgaans blijvende infertiliteit en een langdurige afname van seksuele hormonen op. Chirurgische ingrepen bij dieren worden vaak aangeduid met neutering of sterilisatie. Chemische castratie daarentegen kan tijdelijk zijn en wordt soms toegepast als alternatief of als onderdeel van behandeling. De gebruikte medicijnen zijn onder meer GnRH-agonisten of antiandrogenen, die de werking van de gonaden onderdrukken.

Toepassingen van castratie variëren. In de geneeskunde bij mensen kan castratie worden ingezet ter behandeling van hormoonafhankelijke ziektes zoals prostaatkanker, endometriose en bepaalde gedragsproblemen. Bij dieren is castratie een gangbare methode voor population control en gedragregulatie. In sommige rechts- en ethiekcontexten wordt castratie besproken als therapie of als strafbare maatregel, wat om grote zorg en streng toezicht vraagt.

Bijwerkingen en risico’s hangen af van de methode en de persoon of het dier. Mogelijke gevolgen zijn opvliegers, botontkalking, veranderingen in libido en stemming, gewichtstoename, en risico op complicaties na chirurgische ingrepen. Langdurige hormoonafname kan ook invloed hebben op metabole processen en algemene gezondheid.