Bewerkingskosten

Bewerkingskosten zijn de kosten die ontstaan bij het uitvoeren van een bewerking op grondstoffen, halffabrikaten of data, met als doel een product of dienst te produceren of te verbeteren. In productie- en bewerkingscontext verwijst het meestal naar de kosten die samenhangen met een specifieke verwerkingstap, zoals frezen, lassen, assembleren, verpakken of het bewerken van gegevens.

De componenten van bewerkingskosten bestaan uit directe kosten, zoals verbruik van grondstoffen, directe arbeid, machine-uren, energie en slijtage aan gereedschappen. Daarnaast komen indirecte kosten voor, zoals overhead, afschrijvingen van machines, onderhoud, kwaliteitscontrole en de huisvestingskosten van de faciliteiten. Binnen kostprijsschema’s kunnen bewerkingskosten variabel zijn (toe- of afname met de productiewijze) of vast, en in sommige systemen worden ook semi-vaste kosten meegerekend.

Berekening en toerekening gebeuren meestal via kostprijsberekening per bewerking of per product. Hierbij worden bewerkingskosten berekend op basis van de tijd of het machinegebruik dat nodig is, vaak met standaardkostprijzen of op basis van activity-based costing. Insteltijden of changeover-kosten worden in sommige gevallen apart genoemd of afzonderlijk toegerekend.

Het praktische belang van bewerkingskosten ligt in de bepaling van de totale kostprijs en winstgevendheid. In sectoren zoals metaalbewerking, productie en verpakkingsindustrie leveren deze kosten een aanzienlijke bijdrage aan de prijs. Ook in digitale processen, waar data-processing-stappen kosten met zich meebrengen, spelen ze een rol. Kostenbeheersing gaat vaak gepaard met procesoptimalisatie, automatisering, betere planning en energiebesparing.

Zie ook: kostprijs, indirecte kosten, overhead, kostprijsberekening, lean en value engineering.