Beschermd

Beschermd is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets wettelijk of publiekrechtelijk is beschermd. De term komt van beschermen en wordt gebruikt in verschillende contexten om aan te geven dat de waarde, verantwoordelijkheid of functie van iets veilig moet worden gesteld tegen aantasting, wijziging of benutting die de waarde ondermijnt.

In de context van erfgoed en landschap verwijst beschermd vaak naar officiële statussen zoals Beschermd stadsgezicht, Beschermd dorpsgezicht en Beschermd monument. Deze aanduidingen zijn door overheden vastgesteld om karakteristieke gebouwen, landschappen en historische ensembles te behouden en om toekomstige ontwikkelingen te sturen. Eveneens bestaan er beschermingsregelingen voor natuur en landschap, zoals Beschermd natuurgebied, die de uitbreiding van bebouwing en andere activiteiten regelen om ecologische waarden te beschermen.

De bescherming impliceert meestal dat wijzigingen aan het beschermde object of gebied alleen mogen plaatsvinden met toestemming van de relevante autoriteiten. Zo kunnen onderhoud, restauratie of renovatie onder strikte voorwaarden gebeuren en kunnen plannen voor nieuwe bouw of gebruik aan strikte milieu- of esthetische eisen voldoen. De exacte regels en procedures zijn vastgelegd in wetten en besluiten die speciaal voor het betreffende type bescherming zijn opgesteld.

Naast officiële beschermingsgevallen wordt beschrijvende taal als “beschermd” ook in het dagelijks taalgebruik toegepast om aan te geven dat iets extra voorzichtig of met zorg behandeld moet worden. In ieder geval draait de term beschermde status om behoud van waarden die van historisch, cultuurhistorisch, esthetisch of ecologisch belang zijn.