Beoordelen

Beoordelen is het proces waarbij de waarde, kwaliteit of juistheid van een object, handeling of prestatie wordt vastgesteld aan de hand van vooraf vastgestelde criteria. Het kan betrekking hebben op uiteenlopende zaken, zoals een schoolopdracht, een werkprestatie, een product, of een beleidsinstrument.

In onderwijs is beoordelen een kernactiviteit: leraren verzamelen bewijs over kennis, inzicht en vaardigheden en koppelen dit aan leerdoelen of normen. Beoordelingsuitslagen kunnen bepalend zijn voor toelating, een diploma of feedback aan leerlingen.

Belangrijke kenmerken zijn criteria, normen en bewijsmateriaal. Betrouwbaarheid (consistentie bij herhaalde metingen), validiteit (of de beoordeling meet wat bedoeld is), en eerlijkheid en transparantie spelen een centrale rol.

Methoden bestaan uit toetsen, opdrachten, portfolio’s, observaties en zelf- of peer-assessment. Beoordelingen worden ondersteund door beoordelingskaders of rubrics en door calibratie of moderatie om tot consistente beslissingen te komen.

In onderwijs onderscheiden we meestal formatieve beoordeling (tijdens het leerproces gericht op feedback en verbetering) van summatieve beoordeling (aan het eind van een periode voor een eindcijfer). Diagnostische beoordeling kan fouten vooraf opsporen.

Uitdagingen zijn onder meer bias, subjectiviteit, privacyzorgen en de druk om cijfers te geven. Het bevorderen van eerlijke en betrouwbare beoordelingen vergt duidelijke criteria, training van beoordelaars en regelmatige terugkoppeling.

Doel van beoordelen is het leveren van betrouwbare informatie over prestaties en kwaliteit, het ondersteunen van leren en verantwoording van onderwijs, beleid of processen.