Afwikkelingssystemen

Afwikkelingssystemen zijn financiële infrastructuren en bijbehorende processen die zorgen voor de afwikkeling van transacties tussen marktdeelnemers en de uiteindelijke overdracht van geld en/of effecten. Ze leveren de definitieve, juridisch bindende uitvoering van transacties en vormen daarmee een kernonderdeel van de financiële markten.

Typen afwikkelingssystemen omvatten betalingsafwikkelingssystemen, effectenafwikkelingssystemen en derivatenafwikkeling. Betalingsafwikkelingssystemen, vaak RTGS-systemen (real-time gross settlement), voeren contante betalingen bijna direct uit en zorgen voor onmiddellijke finaliteit. Effectenafwikkelingssystemen registreren en leveren effecten, vaak via een nettings- of contante betalingsterm, en ondersteunen levering tegen betaling (DvP) om tegenpartijenrisico te beperken. Derivatenafwikkeling verloopt meestal via clearinghouses en centrale tegenpartijen (CCP’s), die risicobeheer en multilateral netting mogelijk maken.

Belangrijke kenmerken zijn finaliteit (een eenmaal afgewikkelde transactie kan doorgaans niet worden teruggedraaid), netting (reductie van het vereiste bedrag aan liquiditeit), liquiditeitsbeheer, risicobeheer en operationele continuïteit. Afwikkelingssystemen werken vaak cross-border en vereisen robuuste juridische kaders en technologische beveiliging om fraude, fouten en cyberdreigingen te voorkomen.

Toezicht en regulering verlopen doorgaans via centrale banken en relevante toezichthouders. In de Europese Unie spelen kaders als de CSDR (Central Securities Depositories Regulation) en EMIR een rol bij de governance, zekerheid van finaliteit en risicobeperking van afwikkelingen. Afwikkelingssystemen zijn cruciaal voor stabiele betalingsverkeer, efficiënte waardenoverdracht en de algehele werking van financiële markten.