Betalingsafwikkelingssystemen

Betalingsafwikkelingssystemen zijn financiële marktinfrastructuren die het proces van betalingstransacties tussen banken en andere financiële instellingen beheren en finaliseren. Ze zorgen ervoor dat betalingsopdrachten leiden tot definitieve overdracht van geld en dat onderlinge verplichtingen tussen deelnemers tijdig en betrouwbaar worden afgerekend.

De belangrijkste functies zijn clearing, het bepalen van rechten en plichten tussen partijen; settlement, het daadwerkelijk overdragen van fondsen; en finaliteit, waarbij eenmaal afgewikkelde betalingen niet meer kunnen worden teruggedraaid. Systemen kunnen realtime gross settlement (RTGS) zijn, waarbij elke transactie onmiddellijk en bruto wordt afgewikkeld, of netto-afwikkeling (net settlement), waarbij verplichtingen in een of meerdere periodes worden verrekend en op afgesproken momenten definitief worden afgehandeld.

Voorbeelden van RTGS-systemen zijn TARGET2 in de eurozone, Fedwire Funds Service in de Verenigde Staten en CHAPS in het Verenigd Koninkrijk. Nettoafwikkelingssystemen worden vaak gebruikt voor retailbetalingen of interbankverkeer met batchverwerking en vereisen aanzienlijk liquidity management.

Regulering en toezicht op betalingsafwikkelingssystemen wordt doorgaans uitgevoerd door centrale banken en toezichthouders. Belangrijke aandachtspunten zijn finaliteit, operationele continuïteit en liquiditeitsbeheer om systeemrisico’s te beperken. Standaarden zoals ISO 20022 bevorderen eenduidige berichtgeving en interoperabiliteit tussen systemen en grensoverschrijdende betalingen. De ontwikkeling van betalingsafwikkelingssystemen richt zich op grotere veiligheid, efficiëntie en (inter)nationale integratie.