zaadvorming

Zaadvorming is het proces waarbij uit een bevrucht ovule bij zaadplanten een zaad ontstaat. Het omvat de ontwikkeling van het embryo en, bij angiospermen, van het voedende endosperm, evenals de vorming van de zaadmantel. Zaadvorming maakt verspreiding en overleving van planten mogelijk en vindt plaats bij zowel angiospermen als gymnospermen.

Bij angiospermen volgt na bevruchting meestal dubbele bevruchting: één spermacel versmelt met de eicel tot een zygote die embryo wordt; een tweede spermacel fuseert met twee polaire kernen tot endosperm, dat het embryo voedt. De ovule verandert in een zaad; de zaadmantel ontstaat uit de integumenten en het nucellus verdwijnt meestal tijdens de ontwikkeling. Het embryo ontwikkelt zich binnen het zaad en rijpt tot kiemklaar stadium.

Bij gymnospermen ontwikkelen zaden zich uit bevruchte ovules die meestal door een zaadmantel omgeven zijn; voeding voor het embryo komt hier meestal uit het vrouwelijke gametofytweefsel in plaats van uit endosperm.

Tijdens rijping stapelen zaden opslagstoffen op (zetmeel, vetten, eiwitten) en daalt het vochtgehalte. De zaadmantel hardt uit, zodat het zaad kan overleven buiten de plant. Dormantie zorgt ervoor dat kieming onder juiste milieuomstandigheden plaatsvindt, vaak gereguleerd door hormonen zoals absciszuur en gibberellines.

Zaadvorming is cruciaal voor plantkundige, agrarische en ecologische processen omdat het de propagatie, dispersie en levensduur van plantensoorten bepaalt.