wereldbouw

Wereldbouw, of worldbuilding, is het proces van het creëren van een fictieve wereld met eigen geografie, geschiedenis, culturen, talen en regels die de realiteit van die wereld bepalen. Het doel is een geloofwaardige en samenhangende achtergrond die verhaallijnen, personages en spelmechanismen ondersteunt.

Belangrijke onderdelen zijn onder meer: geografie en ecologie (landen, grenzen, klimaten, dieren); geschiedenis en politiek (machten, allianties, conflicten); cultuur en samenleving (religies, normen, sociale structuren, kunst); taal en namen; technologie en magische of wetenschappelijke regels; economie en handel; mythes en lore.

Wereldbouw vindt toepassing in literaire fantasy en SF, bordspellen en rollenspellen, films en videogames. Veel schrijvers en makers ontwikkelen een wereldbijbel of projectdocument met kaarten, tijdlijnen, encyclopedische artikelen en taalontwerpen om consistentie te waarborgen. Methoden omvatten kaarten en plattegronden, tijdlijnen, het vastleggen van regels en beperkingen, en regelmatige beoordelingen van inconsistenties. Men onderscheidt vaak hard worldbuilding (strakke interne regels en fysieke wetten) van soft worldbuilding (meer vage of kunstmatige regels, gericht op sfeer en cultuur).

Kritiekpunten betreffen het risico van lore-dumps en overmatige detaillering die het verhaal kunnen vertragen, en de uitdaging om een complexe wereld toegankelijk te houden voor lezers of spelers. Wereldbouw blijft een centraal instrument in veel creatieve media en kan bijdragen aan diepte en inleving.