waarschuwde

Waarschuwde is de verleden tijd van het Nederlandse werkwoord waarschuwen. Het betekent dat iemand in het verleden een waarschuwing gaf of iemand waarschuwde voor een gevaar of risque. Voorbeelden: “De brandweer waarschuwde de bewoners voor rook.” of “Hij waarschuwde me dat het besluit nadelige gevolgen kon hebben.”

Het werkwoord waarschuwen is afgeleid uit het Middelnederlands waerschuwen en is verwant aan het Duitse warnen. De kernbetekenis blijft het signaleren van mogelijk gevaar of ongewenste uitkomsten en iemand aansporen tot oplettendheid of voorzorg.

Vervoeging en vormen: tegenwoordige tijd is bijvoorbeeld ik waarschuw, jij waarschuwt, hij waarschuwt; wij waarschuwen, jullie waarschuwen, zij waarschuwen. Verleden tijd (onvoltooid) is: ik waarschuwde, jij waarschuwde, hij waarschuwde; wij waarschuwden, jullie waarschuwden, zij waarschuwden. Het voltooid deelwoord is gewaarschuwd, en in samengestelde tijden gaat het samen met hebben, zoals “Ik heb gewaarschuwd.”

Gebruik en nuance: waarschuwen wordt gebruikt bij concrete dreiging of risico’s die iemand ten aanzien van zichzelf of anderen moet vermijden. Het is neutraal van toon, maar kan soms urgentie uitdrukken, bijvoorbeeld bij weervoorspellingen, veiligheidsberichten of verkeerswaarschuwingen. In vergelijking met synoniemen als aanraden of adviseren geeft waarschuwen het idee van direct signaleren van gevaar en oproepen tot actie.