vijfjaarsoverleving

Vijfjaarsoverleving is een statistische maat die aangeeft welk deel van de patiënten die is gediagnosticeerd met een aandoening, meestal kanker, vijf jaar na diagnose of begin van behandeling nog in leven is. De maat wordt veel gebruikt in oncologisch onderzoek om langetermijnuitkomsten en de impact van ziekte en behandeling te beschrijven.

Er bestaan verschillende vormen van vijfjaarsoverleving. De absolute vijfjaarsoverleving geeft het aandeel levende patiënten na vijf jaar weer. De relatieve (of netto) vijfjaarsoverleving vergelijkt de overleving met die van de algemene bevolking van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht, waardoor de impact van de ziekte op de overleving wordt geïsoleerd.

Interpretatie: een vijfjaarscijfer zegt iets over langetermijnuitkomsten, maar het betekent niet dat de ziekte genezen is. Het getal varieert sterk met factoren zoals het stadium bij diagnose, tumortype en gekozen behandeling. Vooruitgang in diagnostiek en therapie kan de cijfers in de loop der tijd verbeteren.

Berekening en data: vijfjaarsoverleving wordt meestal berekend met cohortanalyses op cancerregistraties, vaak via Kaplan-Meier schattingen of netto-overlevingsmodellen. De standpuntbepaling hangt af van of men diagnose- of behandelstartpunt hanteert, en of men period- of cohortanalyse gebruikt. Biases zoals lead-time bias en screeningselectie kunnen de cijfers beïnvloeden.

Beperkingen en gebruik: vergelijkingen tussen tumortypen, regio’s en tijdsperioden vereisen voorzichtigheid. Vijfjaarsoverleving wordt gebruikt om trends te volgen, behandelingseffecten te evalueren en informatie aan patiënten te geven, maar het vertelt weinig over kwaliteit van leven of kans op herval na vijf jaar.