verwerkingsvertraging

Verwerkingsvertraging is een algemene term die verwijst naar een vertraging in het verwerken van informatie of taken, waardoor reacties langer uitvallen dan gebruikelijk. In de psychologie wordt de term vooral gebruikt om vertraagde verwerkingssnelheid te beschrijven bij cognitieve functies. In de informatica en netwerktechniek verwijst het naar vertragingen in computationele of communicatieve processen.

Bij mensen ontstaat verwerkingsvertraging door verschillende factoren, zoals veroudering, neurodevelopmental conditions als ADHD en autismespectrumstoornis, traumatisch hersenletsel, beroerte of dementie, slaapgebrek en medicatie. Ook hoge cognitieve belasting, vermoeidheid en bottlenecks in werkgeheugen kunnen bijdragen. De vertraging kan invloed hebben op lezen, rekenen, besluitvorming en de snelheid van reactie op stimuli.

Beoordeling gebeurt via neuropsychologisch onderzoek en reactietijdtaken, evenals taken die verwerkingssnelheid meten. Resultaten worden vergeleken met demografische normen. Verwerkingsvertraging wordt onderscheiden van algemene intellectuele capaciteiten en andere factoren zoals aandachtsproblemen, waardoor gerichte interventies mogelijk zijn.

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaken en kan bestaan uit cognitieve training, onderwijsaanpassingen, voldoende slaap en rust, medicatie waar passend, en aanpassing van taken om belasting en afleiding te verminderen. Strategische hulpmiddelen zoals het opdelen van taken (chunking) en tempo-aanpassing kunnen de dagelijkse functies ondersteunen.

In de informatica verwijst verwerkingsvertraging naar latency in een systeem: wachttijden voor verwerking, geheugen- of I/O-latentie en netwerkvertragingen. Het wordt gemeten als latency en jitter en kan worden verminderd met optimalisatie, caching, hardware-upgrades en load balancing.