slaapgebrek

Slaapgebrek is een aandoening waarbij iemand niet genoeg slaap krijgt om overdag naar behoren te functioneren. Het kan tijdelijk zijn door een eenmalige omstandigheid, of chronisch wanneer onvoldoende slaap herhaaldelijk optreedt gedurende weken of langer. Een gangbare indeling is acuut slaapgebrek (kortdurend) en chronisch slaapgebrek.

Oorzaken van slaapgebrek zijn onder meer levensstijl en onregelmatige werktijden, zoals ploegendienst of lange dagen achter schermen. Daarnaast spelen stress, cafeïne, alcohol en sommige medicijnen een rol bij verstoring van de slaap. Ook medische factoren zoals slaapstoornissen (slaapapneu, rusteloze-benensyndroom), depressie of angst kunnen bijdragen aan slaaptekort door moeite met inslapen of doorslapen.

Symptomen van slaapgebrek bestaan zowel overdag als ’s nachts. Overdag merk je vaak slaperigheid, problemen met concentratie en geheugen, prikkelbaarheid en vertraagde reactietijden. ’s Nacht kan inslapen of doorslapen moeilijk blijven. Soms treden microslaapjes op, waarbij iemand kort vijftien seconden in slaap valt zonder het te merken.

Gevolgen voor de gezondheid: langdurig slaapgebrek is in verband gebracht met een verhoogd risico op verkeersongevallen, obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Het kan ook het immuunsysteem verzwakken en de stemming en mentale gezondheid negatief beïnvloeden.

Diagnose en behandeling: diagnose berust op medische geschiedenis en slaapdagboeken, soms met actigrafie of polysomnografie als er sprake is van een onderliggende slaapstoornis. Behandeling richt zich op slaaphygiëne (regelmatige bed- en opstaatijden, een rustige slaapomgeving, beperking van schermgebruik en cafeïne), en op behandeling van onderliggende aandoeningen. Therapieën zoals cognitieve gedragstherapie voor insomnia (CBT-I) kunnen helpen bijslaapgerelateerde problemen. Medicatie wordt zelden voorgeschreven en meestal tijdelijk onder medisch toezicht.

Zie ook: slaaptekort, slaapstoornissen, slaaphygiëne.