verduistering

Een verduistering is in de astronomie een tijdelijk verschijnsel waarbij een hemellichaam gedeeltelijk of volledig verborgen raakt door een ander hemellichaam. De term wordt vooral gebruikt voor verduisteringen van de Zon en van de Maan.

Zonsverduistering vindt plaats wanneer de Maan tussen de Zon en de Aarde staat en de Zon gedeeltelijk of volledig wordt bedekt. Maansverduistering vindt plaats wanneer de Aarde tussen Zon en Maan staat en de Maan in de schaduw van de Aarde valt. Bij verduisteringen kunnen verschillende vormen voorkomen: bij zonsverduisteringen bestaan de vormen totale (volledige bedekking van de Zon), gedeeltelijke en annulaire verduisteringen; er wordt ook gesproken van een hybride vorm die tussen beide typen schommelt. Bij maansverduisteringen spreken we van volledige (totale), gedeeltelijke en penumbrale verduisteringen. In een totale zonsverduistering raakt de waarnemer enige tijd de Zon volledig niet zien, terwijl bij een annulaire eclipse de Zon als een ring om de Maan blijft zien.

Tijdens een maansverduistering komt de Maan in de schaduw van de Aarde en kan deze donkerder roodachtig kleuren; bij een penumbrale maansverduistering is het verschijnsel subtieler en nauwelijks waarneembaar. Een maansverduistering is doorgaans zichtbaar vanuit een groot deel van de wereld wanneer de Maan zichtbaar is tijdens de nacht.

Observatie en veiligheid: bij zonsverduisteringen is ogenbescherming essentieel; kijk nooit direct naar de Zon zonder gecertificeerde zonnefilters of speciale bril gedurende de gehele verduistering, behalve tijdens de korte totale fase wanneer de Zon volledig bedekt is. Voor maansverduisteringen is kijkveiligheid geen vereiste; een verrekijker of telescoop kan wel helpen, mits geschikte filters worden gebruikt. Verduisteringen worden wereldwijd bestudeerd en vormen belangrijke objecten voor amateur- en professionele astronomie.