verdampingsafzettingen

Verdampingsafzettingen zijn minerale afzettingen die ontstaan door de verdamping van zoute wateren. Ze vormen zich in gesloten bekken waar water langzaam verdampt, zoals endorheïsche meren, zoutvlaktes en brine-pompen in zoutpannen, maar ook in industrieel beonprodukzame brines. De afzettingen bestaan uit zouten en mineralen die vanuit de oplossing onder zonnige of warme omstandigheden precipiteren.

Het ontstaan berust op een toenemende concentratie van opgeloste ionen naarmate het water verdampt. Zodra de oplossingsproducten uit saturatie raken, starten de mineralen met neerslaan. In veel gevallen gebeurt dit volgens een op volgorde gebaseerde solubilitietschaal: eerst gypsum of anhydrite (CaSO4·2H2O of CaSO4) bij calciumsulfaatbrines, vervolgens haliet (NaCl). Bij brines die rijk zijn aan kalium en magnesium kunnen syliet (KCl) en carnalliet (KMgCl3·6H2O) neerslaan. In koolstofrijke of bicarbonaatrijke wateren kunnen aragoniet of calciet ontstaan; in sommige meren komen ook boraten of andere mineralen voor. De samenstelling van de oorspronkelijke watermassa bepaalt welke evaporiet-mineralen uiteindelijk overblijven.

Veelvoorkomende evaporieten zijn haliet, gypsum, anhydrite, syliet en carnalliet. Deze afzettingen kunnen laminair of niveaugewijs voorkomen en dragen vaak sporen van het klimaat van het moment van afzetting. Geologisch gewonnen evaporieten leveren economisch belangrijke mineralen op, zoals steen zout (haliet), gips en poeder of kristalgroeien voor fertilizer- en bouwmaterialen. In het geologische record versterken evaporietafzettingen ons begrip van oude klimaat- en hydrologische omstandigheden.