veertigste

Veertigste is het Nederlandse ordinaal getal dat overeenkomt met veertig (40). Het dient als bijvoeglijk naamwoord of als zelfstandig woord en geeft de positie aan in een reeks, tijdsperiode of figuurlijke volgorde. Voorbeelden zijn de veertigste dag van het jaar, de veertigste aflevering en de veertigste verjaardag.

Vorm en grammatica: ordinals in het Nederlands worden meestal gevormd door het getal met het achtervoegsel -ste, dus veertig + ste = veertigste. De vorm verandert niet met gender; men zegt bijvoorbeeld de veertigste verdieping en het veertigste jaar. Als zelfstandig naamwoord wordt vaak de betekenis behouden, bijvoorbeeld “de veertigste” als verwijzing naar de fortieste waarde of positie in een context.

Gebruik en betekenis: veertigste wordt veel gebruikt bij kalenders en schema’s (data, ranglijsten, jubileums). Het kan zowel in informatieve als in descriptieve zinnen voorkomen, bijvoorbeeld: “De veertigste aflevering werd groots gevierd” of “Hij bereikte de veertigste positie in de ranglijst.” In combinatie met andere woorden blijft de betekenis duidelijk: “veertigste eeuw” is gebruikelijker dan “de veertigste eeuw” in historische context, waar men vaak spreekt van “de vierde tiende eeuw” zonder verwarring.

Zie ook: andere Nederlandse ordinals zoals eerste, tweede, derde, vierde, en de algemene constructie van ordinale getallen. Veertigste is een standaard vorm in formeel en informeel taalgebruik.