uitspreekbaar

Uitspreekbaar is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iets gesproken kan worden of openlijk gezegd mag worden. In de meest algemene betekenis gaat het om onderwerpen, standpunten of uitspraken die niet langer een taboe vormen en waarmee mensen zich vrij voelen ze uit te spreken. In de taalkunde kan uitspreekbaar ook slaan op de eigenschap van een woord of uiting om correct uitgesproken te kunnen worden volgens de klankregels van een taal, oftewel pronounceable.

De term is samengesteld uit het voorvoegsel uit- en spreekbaar, waarbij spreekbaar is afgeleid van spreken met het achtervoegsel -baar dat aangeeft dat iets mogelijk is. De combinatie geeft de kernbetekenis van 'uit te spreken' of 'openbaar verklaarbaar'.

In sociaal-wetenschappelijk en journalistiek taalgebruik wordt gesproken over het uitspreekbaar maken van onderwerpen: door dialoog, onderwijs of media kunnen taboes doorbroken worden en kan men onderwerpen als mentale gezondheid, armoede of discriminatie bespreekbaar maken.

Gerelateerde begrippen zijn spreekbaar, uitspreekbaarheid en taboe-doorbreken. De term kan ook in taalkundige contexten voorkomen, waar het gaat om de mogelijkheid van een woord om fonetisch correct uitgesproken te worden.