uitdrukkingsmogelijkheden

Uitdrukkingen, ook wel idiomatische uitdrukkingen genoemd, zijn vaste combinaties van woorden waarvan de betekenis niet kan worden afgeleid uit de afzonderlijke woorden. In het Nederlands spreken men vaak van uitdrukkingen die als geheel een figuurlijke betekenis hebben. Binnen dit domein wordt onderscheid gemaakt tussen idiomen, zegswijzen en spreekwoorden. Idiomen zijn de kern van figuurlijke taal, zegswijzen zijn vast geformuleerde uitspraken, en spreekwoorden zijn korte, vaak morele of praktische lessen die in een bredere context voorkomen.

Uitdrukkingen dienen meerdere functies in taal: ze verrijken de communicatie, bevatten cultuurhistorische elementen en bieden compacte manieren om gevoelens, beoordelingen of standpunten uitdrukken. Ze kunnen gevoelig zijn voor regionale varianten en tijdgebonden zijn; wat in de ene regio vanzelfsprekend is, kan elders onbekend of anders begrepen worden. Voor taalverwervers vormen uitdrukkingen daarom vaak een uitdaging, omdat de betekenis niet letterlijk kan worden afgeleid en ook de juiste vorm of register kan variëren.

Veelgebruikte voorbeelden uit het Nederlands zijn onder meer “de hand in eigen boezem steken” (to acknowledge one’s fault), “een koekje van eigen deeg krijgen” (to receive the same treatment one has given others) en “met man en macht” (with all available resources or people). In tekst en speltaal dragen uitdrukkingen bij aan expressiviteit en stijl, maar ze vereisen kennis van hun figuurlijke betekenis en context om correct te worden toegepast.

Zie ook: uitdrukking, spreekwoord, zegswijze, idiom.