tijdbanken

Een tijdbank, ook wel tijdbank of tijdbankdienst genoemd, is een lokaal systeem voor wederzijdse hulp waarbij tijd dient als ruilmiddel. In een tijdbank verdient een deelnemer tijdscredits door het aanbieden van een dienst en kan die credits vervolgens worden besteed aan het ontvangen van een dienst van iemand anders binnen dezelfde groep. De waarde blijft gelijk: één uur werken levert één tijd-eenheid op, ongeacht het type dienst.

Hoe het werkt: deelnemers melden wat zij kunnen doen en wat zij nodig hebben. De gewerkte uren worden bijgehouden in een gezamenlijke administratie, vaak digitaal via een platform of een papieren ledger. Er wordt geen geld uitgewisseld; de ruil draait om tijd en vertrouwen. Diensten kunnen variëren van huishoudelijke klussen en babysitting tot taallessen, computerhulp of gezelschap. Doel is vooral sociale participatie, wederzijdse ondersteuning en inclusie, met aandacht voor mensen die weinig toegang hebben tot betaalde dienstverlening.

Organisatie en doelgroepen: tijdbanken worden meestal beheerd door vrijwilligers of non-profit organisaties, openbare welzijnsinstellingen of buurtcentra. Ze richten zich op verschillende doelgroepen, waaronder ouderen, mantelzorgers, nieuwkomers en mensen met beperkte financiële middelen. Veiligheid, privacy en heldere afspraken staan meestal centraal in de regels van elke tijdbank.

Ontstaan en relatie: het concept ontstond in de Verenigde Staten in de jaren 1980 onder invloed van tijdsbanking-initiatieven en is sindsdien overgenomen in diverse landen, waaronder Nederland. Kritieken gaan vaak over de haalbaarheid op grotere schaal, differentiatie in de waardering van diensten en de vereiste om langdurige participatie te waarborgen. Desondanks biedt tijdbanken een alternatief model voor gemeenschapszorg en sociale cohesie.