teleurstellen

Teleurstellen is een Nederlands werkwoord met de kernbetekenis: iemand niet geven wat die persoon verwacht of gehoopt had; iemands verwachtingen, hoop of vertrouwen niet waarmaken. Het is een transitief werkwoord: je teleurstelt iemand. Het kan ook gebruikt worden met de lijdende vorm: “de verwachtingen teleurstellen”.

Het woord wordt vaak in zowel zakelijke als informele contexten gebruikt, bijvoorbeeld over leveringen, prestaties of beloftes. Het kan ook toegepast worden op bredere resultaten, zoals een beleid of een optreden. Een bekend uitgangspunt is dat teleurstellen verwijst naar het verschaffen van een minder positief resultaat dan verwacht.

Enkele voorbeelden: De voorstelling teleurstelde het publiek. Het nieuws teleurstelde velen. De coach teleurstelde de fans door de tactiek. Een veelvoorkomend zinsverband is ook: “De levering teleurstelde de klanten.” In veel gevallen wordt teleurstelling gevolgd door een bijvoeglijk naamwoord, zoals teleurgesteld, om de emotionele toestand aan te geven.

Etymologie en betekenisontwikkeling: Teleurstellen is afgeleid van de zelfstandig naamwoord teleurstelling (de toestand van teleurstelling) en van het werkwoordstellen met het prefix tele-, dat in deze combinatie vooral de betekenis van het niet waarmaken aangeeft. Het woord wordt in formele en informele taal gebruikt.

Verschil met ontgoochelen: Ontgoochelen verwijst vaker naar een dieper of langer aanhoudend verlies van vertrouwen dan teleurstellen, dat meestal neutraler van toon is en ook kortdurende teleurstelling kan aangeven. Teleurstellen kan dus zowel tijdelijk als beperkt van intensiteit zijn.