stokvariabelen

Stokvariabelen zijn variabelen die op een bepaald tijdstip een hoeveelheid aangeven die tot dat moment is opgebouwd. Ze geven de stand weer, in tegenstelling tot flowvariabelen die meetbaar zijn per eenheid tijd. Voorbeelden van stokvariabelen zijn de kapitaalvoorraad in een economie, het totale vermogen of rijkdom, de voorraden bij een bedrijf, de bevolkingsomvang op een gegeven moment en de staatsschuld.

De waarde van een stok verandert door instroom en uitstroom. Een netto-instroom verhoogt de stok, terwijl een netto-uitstroom verlaagt. In continu tijd wordt dit vaak geschreven als dS/dt = instroom(t) − uitstroom(t). In discrete tijd volgt men vaak S_t = S_{t-1} + (instroom_t − uitstroom_t). Het beginpunt van de stok (de initiële voorraad) is essentieel voor dynamische modellen.

Kenmerken en complicaties. Stockvariabelen vereisen een startwaarde en kunnen revisies ondergaan wanneer nieuwe informatie beschikbaar komt. De waarde van een stok wordt vaak bepaald tegen een bepaalde prijs of kosten (bijvoorbeeld vervangingswaarde bij kapitaalvoorraad), wat leidt tot vraagstukken over waardering en afschrijving. Measurement error, definities en basisjaren kunnen de vergelijkbaarheid bemoeilijken.

Toepassingen. In de economie worden stokvariabelen gebruikt in macro-modellen, groei- en macro-economische analyse, en kapitaalboekhouding. In bedrijfsplanning zijn voorraden een stokvariabele die de bedrijfsvoering beïnvloedt. In demografie en ecologie spelen populatie- en biomassa-voorraden een vergelijkbare rol als state- of stokvariabelen in dynamische systemen.