serialiseerbaar

Serialiseerbaar is een term uit de informatica die betrekking heeft op de uitvoering van gelijktijdige transacties in een databasesysteem. Een tussentijdse schedulering is serialiseerbaar wanneer de eindtoestand van de gegevens hetzelfde is als deze zou zijn geweest als de transacties achtereenvolgend en in sommige volgorde één voor één waren uitgevoerd. Met andere woorden: de uitkomst van de gelijktijdige uitvoering kan worden gereproduceerd door een seriële volgorde van de betrokken transacties.

Serialiseerbaarheid is een strikte vorm van isolatie en een fundamenteel concept voor het behoud van ACID-eigenschappen in relationele databases. Bij serialiseerbare uitvoering worden anomalieën zoals dirty reads (het lezen van ongecommiteteerde data), non-repeatable reads en phantom reads voorkomen, zodat de gegevensconsistentie behouden blijft.

Om serialiseerbaarheid af te dwingen bestaan verschillende benaderingen. Veelgebruikte methoden zijn locking-protocollen, met name strikte twee-fase locking (strict two-phase locking), die garanderende serialiseerbare volgorde afdwingt. Ook tijd-stempeling (timestamp ordering) en optimistic concurrency control kunnen serialiseerbaarheid bereiken. Een moderne variant is serializable snapshot isolation (SSI), dat met checks tijdens commit bepaalt of de uitvoering nog steeds serialiseerbaar is en transacties kan afbreken om de isolatiegarantie te bewaren.

In de praktijk bieden veel databasebeheersystemen een expliciet isolatieniveau “Serializable”. Soms wordt dit bereikt via SSI of via strengere locking. Serialiseerbaarheidsbeheersing is cruciaal voor toepassingen waar transacties nauwkeurig en voorspelbaar moeten blijven bij gelijktijdige toegang tot data.