afdwingt

Afdwingt is de derde persoon enkelvoud van het Nederlandse werkwoord afdwingen. Afdwingen betekent iemand of iets dwingen tot naleving of tot strikte toepassing van regels, afspraken of wetten. In gebruik wordt het vaak vertaald alsenforce of compel, ervaren als door toedoen van autoriteit, druk of juridische middelen.

Etymologisch gezien bestaat afdwingen uit het voorzetselaf- in combinatie met dwingen, wat het beeld geeft van het bereiken van naleving door middel van kracht, sancties of pressie. Het woord verwijst dus niet alleen naar ‘gedwongen zijn’, maar naar het activeren van een verplichting die anders niet vanzelf tot stand komt.

Afdwingt komt veel voor in juridische, bestuurlijke en organisatorische contexten. Voorbeelden zijn: De wet dwingt naleving af. De overheid dwingt regels af door inspecties en boetes. In contractuele of arbeidscontexten kan worden gesproken over het afdwingen van afspraken of verplichtingen door middel van sancties of rechtsmiddelen. Het gebruik is meestal formeel en gericht op het bereiken van concrete compliance.

Grammaticaal gezien is afdwingen een koppelwerkwoord waarin de derde persoon enkelvoud dwingt af wordt gespeld als combinatie in lopende zinnen, en de verleden tijd en het voltooide deelwoord verschijnen als respectievelijke vormen zoals dwong af en afgedwongen. Veelvoorkomende varianten in zinnen zijn dus: De wet dwingt naleving af. De regels zijn afgedwongen.

Zie ook: afdwingen, dwingen, handhaving, naleving.