sanctioneren

Sanctioneren is een Nederlands werkwoord met twee hoofdbetekenissen die voorkomen in officiële taal en beleidskritische contexten. In de eerste betekenis betekent sanctioneren: bekrachtigen, goedkeuren of rechtsgeldig maken van een besluit, wet, contract of beleidsmaatregel door een bevoegde autoriteit. In deze zin is het verwant aan termen als bekrachtigen of ratificeren; bijvoorbeeld een wet wordt door een staatshoofd gesanctioneerd.

In de tweede betekenis gaat sanctioneren over het opleggen van sancties, dus het opleggen van beperkingen of straffen aan een land, organisatie of individu als reactie op schendingen van regels, normen of afspraken. Dit gebruik is veelvoorkomend in het binnen- en buitenlandse beleid, bij handhaving van ethische normen of bij internationale betrekkingen, zoals economische sancties, handelsrestricties of financiële maatregelen.

Het werkwoord sanctioneren is transitief en kent dezelfde wortels in sanction/ sanctio uit het Frans en Latijn sanctio, waardoor de betekenis van goedkeuring en van straf vaak als twee zijden van hetzelfde begrip worden gezien. Het onderscheid tussen de twee senses is meestal duidelijk uit de context: bekrachtigen van een wettelijk besluit versus opleggen van beperkingen of straffen.

In het dagelijks spraakgebruik kan sanctioneren soms verwarring opleveren met het begrip sanctie zelf, aangezien beide nauw samenhangen. Doorgaans verwijst sanctioneren naar het formeel bekrachtigen door een autoriteit of naar het opleggen van sancties als beleidsinstrument.