rijmen

Rijmen is de herhaling van soortgelijke klanken, meestal aan het eind van regels in poëzie of liedteksten. Het woord rijmen kan zowel verwijzen naar het zelfstandig naamwoord rijm als naar het werkwoord rijmen (to rhyme). In schriftelijke en gesproken taal wordt rijm gebruikt om klank en ritme te geven, spreiding te versterken en geheugen te ondersteunen.

Er bestaan verschillende vormen van rijm. Eindrijm is het meest voorkomende type, waarbij de laatste beklemtoonde klanken van twee regels overeenkomen. Binnenrijm treedt op wanneer rijmklanken in dezelfde regel voorkomen of verspreid over twee opeenvolgende regels. Qua kwaliteit van de overeenstemming spreken taalkundigen vaak van volrijm (perfect rijm, klinker en medeklinker kloppen volledig) en halfrijm of slant rijm (de klanken komen niet volledig overeen). Een andere categorie is klinkerrijm (assonant rijm), waarbij alleen de klinkers overeenkomen terwijl de medeklinkers verschillen.

Rijm wordt in diverse literaire en muzikale vormen gebruikt. In traditionele poëzie en volkssprookjes fungeert rijm als geheugensteun en als structuurmiddel. Liedteksten en kinderrijmen gebruiken rijm om ritme en aantrekkingskracht te vergroten. Daarnaast wordt rijm toegepast in reclame en slogans om woorden beter te laten blijven hangen.

Historisch gezien heeft rijm een lange traditie in de Nederlandse literatuur, van middeleeuwse religieuze teksten tot moderne poëzie en liederen. Hoewel rijm nu in veel soorten taal en media voorkomt, blijft het een fundamenteel stilistisch middel voor klank, orde en expressie in de Nederlandse taal.