medeklinkers

Medeklinkers, in linguïstische termen consonanten, zijn spraakklanken die worden geproduceerd met obstructie van de luchtstroom in de mond of keel. In tegenstelling tot klinkers, die een relatief vrije luchtstroom toelaten, dragen medeklinkers bij aan de structuur van woorden en zinnen door hun belemmeringen. Ze worden doorgaans geclassificeerd op basis van plaats en wijze van articulatie, stem en soms aspiratie.

Plaats van articulatie verwijst naar waar in de vocale tract de luchtstroom wordt verstoord, bijvoorbeeld bilabiale klanken zoals p en b, labiodentale klanken zoals f en v, dental- of alveolaire klanken zoals t, d, s en z, en velare klanken zoals k en g. De wijze van articulatie omvat plosieven (stops), fricatieven, affricaten, nasalen, liquiden en gliden. Klanken kunnen stemhebbend of stemloos zijn; in sommige talen bestaan ook aspiratie of andere contrasten die bij de klanksoort horen.

Consonanten kunnen fonemisch zijn, wat betekent dat varianten betekenisverschillen kunnen aanduiden, of allophonisch, waarbij variatie geen betekenisverschil oplevert. Veel talen laten samengestelde consonant-clusters toe aan het begin (onset) of eind (coda) van een syllabe, wat bijdraagt aan de klankstructuur van woorden.

In het Nederlands behoren tot de medeklinkers onder andere p, b, t, d, k, g, f, v, s, z, x, h, m, n, l, r, w en j. Klanken kunnen in clusters voorkomen, zoals in woorden die beginnen of eindigen met meerdere medeklinkers. De uitspraak kan variëren per dialect, en sommige klanken verschijnen in leenwoorden of dialectische varianten.