regionaliteit

Regionaliteit is een term uit geografie, sociologie en beleidswetenschappen die verwijst naar de eigenschap of de kwaliteit die aan een regio kan worden toegekend. Het omvat zowel materiële kenmerken zoals landschap, economie en infrastructuur als immateriële aspecten zoals identiteit, cultuur en dialectische varianten. In die zin beschrijft regionaliteit hoe sterk een verschijnsel of fenomeen aan een specifieke regio is gekoppeld en hoe regio-eigenschappen verschillen met die elders.

In de regio-studies wordt regionaliteit gebruikt om regionale differentiatie te analyseren en place-based beleid te onderbouwen. Het begrip is relevant voor regionale planning, decentralisatie en regionale ontwikkeling, omdat het aangeeft welke kenmerken moeten worden gekoesterd of versterkt om een regio te laten floreren, zonder de nationale samenhang uit het oog te verliezen. Tegelijk kan een sterke regionaliteit leiden tot regionale identiteitsvorming en, in sommige gevallen, tot politieke eisen voor meer autonomie.

In de praktijk wordt regionaliteit gemeten en toegepast via indicatoren zoals demografie, economische output, werkgelegenheid, taalvarianten en culturele praktijken, en via classificaties zoals EU-regio's (NUTS). Regionale branding en toerisme maken vaak gebruik van regionale identiteit om onderscheidend vermogen te creëren.

Kritische besprekingen richten zich op essentialisme en stereotypering, en op de spanning tussen regionale specialisering en nationale eenheid. Daarnaast spelen grensoverschrijdende samenwerking en grensregio’s een rol bij de ontwikkeling van regionale identiteit.

Zie ook: regionale ontwikkeling, regionaal beleid, regionale identiteit, subsidiariteit.