rangschikkingsmaatstaven

Rangschikkingsmaatstaven zijn meetinstrumenten die bedoeld zijn om objecten, opties of personen op basis van een bepaald criterium in een volgorde te plaatsen. In tegenstelling tot maatstaven die absolute scores toekennen, leveren rangschikkingsmaatstaven vooral informatie over de volgorde; de afstanden tussen opeenvolgende posities hoeven niet gelijk te zijn en kunnen onbelicht blijven.

Veelgebruikte constructies zijn rangorde- en paired-comparison-methoden. Bij paired comparisons kiest de respondent in elk paar items dat hij beter vindt; met deze tellingen kan een algemene rangorde afgeleid worden. Een andere aanpak is een rank-order schaal, waarbij respondenten items in een gewenste volgorde plaatsen. In marktonderzoek wordt vaak gewerkt met rangschikkingsmaatstaven om voorkeuren of prioriteiten te bepalen. Aggregatiemethoden zoals de Borda-telling kunnen uit meerdere raters een groepsrangorde opleveren.

Toepassingen omvatten marktonderzoek, personeelsselectie, prestatie-evaluatie, sportranking en onderwijs. Rangschikkingsmaatstaven bieden vooral inzicht in relatieve importantie of voorkeur, en zijn daarmee geschikt wanneer kwantitatieve afstand minder relevant is.

Voordelen zijn eenvoud, minder strikte aannames over intervallen en minder meetfouten bij complexe scoren; nadelen zijn beperkte informatie over de grootte van verschillen, vatbaarheid voor raterbias en uitdagingen bij het combineren van meerdere ranglijsten. Analytisch vereist verwerking vaak niet-parametrische technieken zoals Spearman's rho of Kendall's tau; eveneens kunnen vergelijkingsregels en aggregatie-methoden belangrijk zijn voor het interpreteren en samenvoegen van ranglijsten.