procesvenster

Het procesvenster is een begrip uit de procesindustrie en controlekunde dat verwijst naar het bereik van waarden voor één of meerdere procesvariabelen waardoor een productieproces consistente en conforme producten oplevert. Het venster beschrijft de robuustheid van het proces: als de variabelen binnen de vastgestelde grenzen blijven, blijft de productkwaliteit binnen de specificaties; buiten deze grenzen kunnen afwijkingen toenemen.

Het venster kan gelden voor een enkel procesonderdeel of voor meerdere factoren tegelijk, zoals temperatuur, druk, tijd, pH en samenstelling. Het wordt vaak in kaart gebracht met methoden uit ontwerp van experimenten (DoE) en statistische procescontrole (SPC) om relaties tussen variabelen te begrijpen en te bepalen waar interacties optreden.

Toepassingsgebieden zijn onder meer chemische en farmaceutische productie, voedingsindustrie en halfgeleiderfabricage, maar het concept verschijnt ook bij procesontwikkeling en validatie. Het procesvenster wordt gebruikt bij procesontwerp, kwaliteitsbewaking en bij het vaststellen van operationele limieten of controlemethoden.

Daarmee staat het procesvenster in relatie tot tolerantiebanden, operationele envelope en process capability indices (zoals Cp en Cpk), terwijl het de nadruk legt op de combinatie en interactie van variabelen in realistische productieomstandigheden.

Het venster kan dynamisch zijn: met slijtage, vervuiling of veranderingen in raw materials verschuiven grenzen. Daarom is continue monitoring en herbeoordeling essentieel.