precipitaat

Een precipitaat is een vaste stof die uit een oplossing ontstaat doordat ionen elkaar ontmoeten en een verbinding vormen met zo weinig oplosbaarheid dat deze zich uit de oplossing afzet. Het proces heet precipitatie. In veel gevallen verdwijnt het precipitaat als een zichtbare neerslag terwijl de overige ionen in oplossing blijven. De neerslagvorming wordt vaak begrepen aan de hand van het oplosbaarheidsproduct (Ksp): als het ionaire product van de gevormde verbinding de Ksp overschrijdt, treedt er precipitatie op.

Veel voorkomende precipitatieproducten zijn onoplosbare zouten zoals zilverchloride (AgCl), bariumsulfaat (BaSO4) en calciumcarbonaat (CaCO3). De aard van het precipitaat—kleur, grootte, kristalvorm—hangt af van de samenstelling, temperatuur, pH en de aanwezigheid van andere liganden of complexvormers in de oplossing. Sommige precipitaten kunnen bij bepaalde omstandigheden weer oplossen, bijvoorbeeld wanneer het pH wijzigt of wanneer complexvormers zoals NH3 een ionenbinding versterken en het zeldzame ion uit de vaste stof oplost.

Na vorming worden precipitaties doorgaans gefilterd, gewassen en gedroogd om zuivere vaste stoffen te verkrijgen. Precipitatie speelt een belangrijke rol in analytische chemie voor kwalitatieve en kwantitatieve bepalingen en in water- en milieutechnologieën, waar onoplosbare verbindingen worden gevormd om ionen te verwijderen of te scheiden. De precipitatie kan onder invloed van temperatuur, ionsterkte en zuurgraad worden beheerst om specifieke ionen uit oplossingen te verwijderen.