pigmentproducerende

Pigmentproducerende verwijst naar cellen of weefsels die pigmenten synthetiseren en opslaan, en zo kleur aan weefsels of organismen geven. Pigmentproductie heeft uiteenlopende functies, waaronder bescherming tegen UV-straling, camouflage en communicatie, en kan per soort sterk verschillen.

Bij mensen en andere zoogdieren vindt pigmentproductie plaats in melanocyten, cellen die ontstaan uit de neurale lijst en zich in de epidermis en haarwortels bevinden. Melanine wordt geproduceerd in melanosomen; het enzym tyrosinase start de synthese. Melanine beschermt DNA tegen UV-schade en bepaalt de kleur van huid, haar en iris. De productie wordt beïnvloed door genetische factoren, hormonen en UV-exposure; verstoringen kunnen leiden tot hypopigmentatie (vitiligo, albinisme) of hyperpigmentatie (freckles, melasma).

In andere dieren laten chromatoforen, iridoforen en leucoforen pigment en kleur reageren. Chromatoforen produceren verschillende pigmenttypen (zoals melanine, xanthine en carotenoïden) en kunnen pigments verplaatsen of reorganiseren voor camouflage en communicatie. In vis en amfibieën dragen deze cellen bij aan kleurrijke patronen; bij vogels en reptielen spelen pigmentproducerende cellen eveneens een rol in verzamelingen en gewenne patronen. Dierlijke kleurkanalisering kan snel veranderen, wat vooral bekend is bij dieren die zich willen verbergen of roepen.

In planten en sommige micro-organismen vindt pigmentproductie plaats in organellen zoals chloroplasten en chromoplasten. Chloroplasten produceren chlorofyl voor fotosynthese en groene kleur; chromoplasten synthetiseren carotenoïden voor gele, oranje en rode tinten die vaak in bloemen en vruchten voorkomen. Sommige bacteriën produceren pigmenten zoals prodigiosine of violaceïne, welke uiteenlopende functies kunnen hebben, waaronder bescherming tegen stress en communicatie.