pancreaskanker

Pancreaskanker, ook wel kanker van de alvleesklier genoemd, is een maligne tumor die ontstaat in de alvleesklier. De meeste tumoren zijn pancreas ductale adenocarcinomen, die uit het ductale weefsel voortkomen.

Belangrijke risicofactoren zijn roken, ouderdom, een familiegeschiedenis en genetische aanleg zoals BRCA1/2, Lynch-syndroom en Peutz-Jeghers. Chronische pancreatitis, diabetes en obesitas verhogen eveneens het risico.

Vroege symptomen zijn vaak afwezig. Later kunnen geelzucht, pijn in de bovenbuik of rug, gewichtsverlies en verlies van eetlust optreden.

Diagnose gebeurt met beeldvorming (CT- of MRI-scan) en vaak endoscopische echografie met biopsie. De tumor wordt gestadieerd volgens TNM. CA 19-9 kan als follow-up marker worden gebruikt, maar is geen screeningstest.

Behandeling hangt af van de fase. Lokale operabele tumoren kunnen worden verwijderd via een Whipple-operatie of distal pancreatectomie, vaak gevolgd door adjuvante chemotherapie (bijv. gemcitabine of FOLFIRINOX). Bij lokaal gevorderde of metastatische ziekte is chemotherapie de hoofdbehandeling; radiotherapie kan in sommige gevallen worden toegepast. Palliatieve zorg en pijnbestrijding zijn belangrijk.

De prognose blijft somber; de 5-jaars overleving ligt over het algemeen onder de tien procent en varieert sterk met stadium en behandeling. Preventie richt zich op leefstijl, rookstop en tijdige herkenning bij hoog-risicogroepen; screeningprogramma’s zijn beperkt. Deelname aan klinische onderzoeken kan opties bieden.