paarvorming

Paarvorming is het proces waarbij homologe chromosomen zich tijdens de vroege meiotische profase aan elkaar koppelen en naast elkaar plaatsen, zodat ze als paren of bivalenten kunnen functioneren. Dit contact vindt voornamelijk plaats tijdens de zygotene en pachytene fasen, wanneer de synaptonemale complexen de chromosomen langs hun lengte kunnen laten synapsen. Hierdoor kunnen overeenkomstige loci in elkaars nabijheid komen te liggen zodat recombinatie mogelijk is.

Tijdens pachytene zijn de homologe chromosomen volledig gesynapsed en vormen zij tetraden (twee homologe chromosomen, elk bestaande uit twee zusterchromatiden). In deze fase kunnen crossing-overs plaatsvinden, waarna tijdens diplotyene het synaptonemaal complex geleidelijk afbreekt terwijl de chromosomen nog steeds aan elkaar worden gehouden op chiasmata, die de plaatsen van recombinatie markeren. Uiteindelijk worden de paren gescheiden tijdens de anafase I, waarbij homologe chromosomen naar tegenovergestelde poolen migreren, terwijl zusterchromatiden verbonden blijven totdat na de mitose.

Paarvorming is essentieel voor genetische diversiteit en voor een nauwkeurige scheiding van chromosomen tijdens de eerste meiotische deling. Bij polyploïde organismen kan het paringspatroon complexer zijn, met multivalente koppelingen in plaats van eenvoudige bivalente paringen. Fouten in pairing kunnen leiden tot nondisjunctie en aneuploïdie, met gevolgen voor vruchtbaarheid en voortplanting. Verwante begrippen zijn synaptonemalene complex, chromosoomrecombinatie, chiasma en tetrade.