overheidsgeld

Overheidsgeld is het financiële vermogen dat een overheid ter beschikking heeft om publieke taken uit te voeren. Het bestaat uit verschillende inkomstenbronnen, zoals belastingen (inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting), premies voor socialezekerheidsregelingen, vergoedingen en heffingen, inkomsten uit overheidseiendom en overige ontvangsten. Daarnaast kunnen geldmiddelen via transfers tussen niveaus van overheid en subsidies aan zowel publieke als private partijen binnenkomen. Het doel van overheidsgeld is het financieren van collectieve voorzieningen en taken die door de markt alleen minder efficiënt of niet beschikbaar zouden zijn, zoals onderwijs, zorg, defensie, infrastructuur en sociale zekerheid.

In de praktijk wordt overheidsgeld in veel landen via een begrotings- en uitgavenkader verdeeld. In Nederland gebeurt dat onder meer via de rijksbegroting en de rijksrekening. Het proces omvat de voorstellen van de regering, de goedkeuring door de Tweede en Eerste Kamer en de uitvoering door ministeries en publieke instellingen. Het geld wordt toegewezen aan ministeries, publieke organisaties, gemeenten en zelfstandige instellingen, en ook aan gerichte regelingen en subsidies. Het budget geldt voor een bepaald jaar en geeft prioriteiten en normen aan die in de uitvoering moeten worden gevolgd.

Zorgvuldige controle en transparantie vormen een belangrijk onderdeel van de omgang met overheidsgeld. Dit gebeurt onder meer door de Algemene Rekenkamer, die de jaarrekening en de werking van de begroting beoordeelt, en via parlementaire controle en verslaglegging. Het doel is verantwoorde besteding, rechtmatige uitgaven en een eerlijke verhoudingsgewijze verdeling van middelen over publieke doelen, rekening houdend met duurzaamheid en maatschappelijke prioriteiten.