orientatie

Oriëntatie is het proces waarbij iemand zichzelf en zijn omgeving in kaart brengt: men bepaalt waar men zich bevindt, welke richting men opgaat en welke acties nodig zijn om een doel te bereiken. Het begrip wordt in verschillende vakgebieden gebruikt, van aardrijkskunde tot psychologie en onderwijs.

Ruimtelijke of geografische oriëntatie verwijst naar het vermogen om de eigen positie vast te stellen ten opzichte van plaatsen, kaarten en kompaspunten. Belangrijke elementen zijn het herkennen van oriëntatiepunten, het lezen van kaarten en het inschatten van afstanden en richtingen. Een goed ruimtelijk inzicht is nuttig voor dagelijks verplaatsen en voor veiligheid in onbekende omgevingen.

In de psychologie en geneeskunde verwijst oriëntatie ook naar het vermogen om te bepalen wie men is (persoon), waar men is (plaats) en wanneer het is (tijd). Bij oudere of zieke personen kunnen oriëntatiestoornissen optreden, bijvoorbeeld bij dementie of delirium, wat kan leiden tot verwarring en onveiligheid.

In onderwijs en arbeid is oriënteren gericht op het ondersteunen van keuzes. Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) helpt leerlingen en studenten bij het kiezen van studies en beroepen. Ook op de arbeidsmarkt vindt men oriëntatieactiviteiten die informatie en stages aanreiken om een realistisch beeld te krijgen van mogelijkheden.

Organisatie- en onboardingoriëntatie verwijst naar het introductieproces voor nieuwe medewerkers. Hierbij worden cultuur, beleid, procedures en de werkplek verkend, zodat iemand sneller productief en betrokken kan zijn.

De term oriënteren stamt uit het Latijn oriens, waardoor orient- betekent 'opkomend' of 'in het oosten' en verwees vroeger naar het bepalen van richting ten opzichte van oost. Tegenwoordig heeft orientation een bredere betekenis die contextafhankelijk is.