onwerkzaam

Onwerkzaam is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betekent niet operationeel of buiten gebruik. Het beschrijft de toestand van een apparaat, systeem of proces dat op dit moment zijn beoogde functie niet kan vervullen, vaak door een storing, onderhoudsbeurt of uitschakeling.

Etymologie: on- is een regelmatig negatief voorvoegsel in het Nederlands. Werkzaam betekent functionerend. De combinatie on- + werkzaam duidt op de eigenschap van niet-functioneren. Hoewel het een correct Nederlands woord is, wordt het in de omgangstaal soms als wat formeel beschouwd en kan men ook spreken van buiten werking of niet operationeel.

Gebruik: in technische, industriële en administratieve contexten wordt onwerkzaam gebruikt om de toestand van systemen, machines of infrastructuur adequaat te beschrijven. Voorbeelden: De machine is onwerkzaam na de storing. Het systeem blijft onwerkzaam totdat onderhoud is voltooid. In informele taal kiest men vaker uitdrukkingen als buiten werking of niet operationeel.

Relaties en alternatief: naast onwerkzaam bestaan termen zoals buiten werking, buiten dienst, uitgeschakeld of niet operationeel, die in verschillende contexten gangbaar zijn. De keuze kan afhangen van register en specificiteit: onwerkzaam geeft een aanduiding van de technische toestand, terwijl buiten werking meer algemene beschikbaarheid aanduidt.