onvervormbare

Onvervormbare is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betekent niet vervormbaar of niet veranderlijk van vorm. Het wordt gebruikt om aan te geven dat een voorwerp, materiaal of eigenschap onder bepaalde omstandigheden zijn vorm of grootte niet wijzigt. De term komt voor in verschillende vakgebieden, maar ook in het dagelijkse taalgebruik als aanduiding van een ideaal of absolute eigenschap binnen een model of situatie.

In de mechanica wordt een onvervormbaar (of een perfect rigid body) beschouwd als een voorwerp waarbij de afstanden tussen alle punten van het voorwerp constant blijven onder invloed van externe krachten. Dit is een idealisatie; echte materialen vervormen wel onder belasting, maar het onvervormbaar model vereenvoudigt de wiskundige analyse van bewegingen en krachtsystemen.

In wiskunde en informatica kan onvervormbaar ook verwijzen naar eigenschappen of objecten die onder een bepaalde klasse van vervormingen of transformaties niet veranderen. In de praktijk wordt hiervoor vaker de term invariants of onveranderlijkheid gebruikt, maar soms is onvervormbaar ook in informelere contexten te zien.

Voorbeelden zijn onder meer onvervormbare voorwerpen zoals een perfecte staaf of kubus in een theoretisch model, of materialen die op macroniveau als stijf worden beschouwd omdat hun vervorming verwaarloosbaar klein is binnen het toepassingsgebied. Het gebruik van onvervormbaar benadrukt doorgaans ideaalbeelden, vereenvoudiging en de grenzen van een model.

Etymologisch is onvervormbaar samengesteld uit on- (niet), vorm (vorm) en -baar (kunnen), afgeleid van het werkwoord vervormen.