ontstaanszijn

Ontstaanszijn is een term uit de Nederlandse filosofie die wordt gebruikt om de toestand of het fenomeen te beschrijven waarbij iets tot bestaan komt. Het woord is opgebouwd uit ontstaan, dat op oorsprong of ontstaan wijst, en zijn, de vorm van bestaan. In die zin verwijst ontstaanszijn naar de relatie tussen een entiteit en de omstandigheden waaruit deze entiteit tevoorschijn komt, bijvoorbeeld tijd, causaliteit of contingentie.

In metafysische en ontologische disputen wordt ontstaanszijn gebruikt om vragen over oorsprong en validiteit van bestaan te bespreken: is iets wat bestaat terug te voeren op een noodzakelijk fundament, of is het bestaan contingent, het resultaat van toevallige of voorwaarden? Hoe verschuift het begrip van bestaan ten opzichte van bestaan wanneer een entiteit zich van potentie naar actualiteit beweegt? De term helpt bij discussies over creatie, emergentie en de rol van tijd in metafysische constructies.

Huidige interpretaties variëren: sommige auteurs zien ontstaanszijn als een descriptieve aanduiding van ontstaan, andere gebruiken het als een normatief kader voor wat het betekent dat iets bestaat. Het blijft een gespecialiseerde term en maakt deel uit van bredere debatten over ontologie, schepping en procesfilosofie. Verwante concepten zijn ontstaan, bestaan, schepping en emergentie. Zie ook: ontologie, ontstaan, schepping, emergentie, procesfilosofie.