obsesiefcompulsieve

Obsessief-compulsieve stoornis (OCS), ook wel OCD genoemd, is een angststoornis die wordt gekenmerkt door obsessies en compulsies. Obsessies zijn herhaalde, opdringende gedachten, beelden of impulsen die angst of ongemak veroorzaken. Compulsies zijn repetitieve handelingen of mentale activiteiten die iemand uitvoert om de angst te verminderen of een gevreesde gebeurtenis te voorkomen. Beide kunnen ernstig in het dagelijks leven ingrijpen en tijd kosten, soms uren per dag.

Oorzaken en verloop. OCS ontstaat meestal in de adolescentie of vroege volwassenheid, maar kan op elke leeftijd beginnen. Erfelijkheid speelt een rol; interacties tussen genetische, neurobiologische en omgevingsfactoren dragen bij aan het ontstaan. Neurobiologisch wordt vaak verwezen naar dysfunctie in cortico-striato-thalamo-corticale circuits, waaronder betrokkenheid van de orbitofrontale cortex en de caudatus. Het beloop is sterk variërend: sommige mensen ervaren vaak terugkerende symptomen, anderen hebben periodes van remissie. Zonder behandeling kan de aandoening chronisch zijn en leidt ze tot significante beperkingen in werk, studie en sociale relaties.

Diagnose en behandeling. De diagnose wordt gesteld op basis van klinische evaluatie volgens internationale diagnostische criteria (DSM-5/ICD-11) en vaak met beoordelingsinstrumenten zoals de Y-BOCS. Behandeling bestaat doorgaans uit cognitive behavioral therapy met exposure- en responspreventie (ERP) en farmacotherapie met selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) in hogere doseringen. Een combinatie van CBT en medicatie is effectief. Bij behandeling-resistente OCD zijn aanvullende opties mogelijk, zoals clomipramine, augmentatietherapie, of neuromodulatie-methoden (bijv. rTMS of diepe hersenstimulatie).

Zie ook: OCD, obsessies, compulsies, ERP, Y-BOCS.