natriumcalciumserie

De natriumcalciumserie is een begrip uit de bodemkunde en hydrogeochemie dat verwijst naar de relatieve voorkeur van uitwisselbare plaatsen op kleimineralen en organische stof voor natrium- (Na+) versus calciumionen (Ca2+). Deze serie beschrijft hoe kationen op de ruilplaatsen in de bodem of sediments kunnen verschuiven afhankelijk van het ionenpotentieel in de oplossing en de chemische omstandigheden.

Ruil van kationen vindt plaats op de uitwisselbare complexen van kleimineralen en humusachtige stof. Doorgaans hebben divalente kationen zoals Ca2+ en Mg2+ een hogere affiniteit voor deze ruilplaatsen dan monovalente kationen zoals Na+. Onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld bij hoge Na+-concentraties of lage Ca2+-concentraties in de bodemoplossing, kan Na+ de ruilplaatsen domineren. Dit leidt tot een natriumverzadiging van de uitgewisselde complexen, wat effecten heeft op bodemstructuur en infiltrace.

De natriumcalciumserie is belangrijk bij de interpretatie van de kwaliteit van het water en de bodem. Een hoog Na/ Ca-verhouding op de ruilplaatsen gaat vaak gepaard met sodiciteit, wat de structuur en waterdoorlatendheid van de bodem kan beïnvloeden. De serie is nauw verbonden met concepten als de uitgewisselde kationen, de natriumadsorptieverhouding (SAR) en de uitgewisselde sodiumpercentages (ESP).

Beheer en toepassing: begrip van deze serie ondersteunt irrigatiebeheer en bodembehandeling. In veel gevallen wordt calciumrijk water of een calciumbevattende toediening (zoals gips) gebruikt om Na op de uitgewisselde plaatsen te verdringen, waardoor kristallisatie en natriummassage worden verminderd en de bodemstructuur hersteld.