middenpijlers

Middenpijlers zijn interne verticale steunpunten die langs de middellijn van een gebouw geplaatst staan om het gewicht van het dak, gewelven of hogere constructies te dragen. Ze functioneren als belangrijke structurele elementen die ofwel de architraaf en wisselgewelven ondersteunen, ofwel de verdeling van ruimte en belasting bepalen in grote hal- of kerkachtige ruimten.

Plaatsing en varianten

Middenpijlers staan meestal op regelmatige afstanden langs de lengte van een zaal of kerkruimte en bevinden zich vaak tussen linker- en rechtergang, waardoor een centrale as ontstaat. Ze kunnen vrijstaand zijn of als samengestelde pijlers (compound piers) uitgerust met kapzuilen of halfzuilen. Afmetingen en vorm variëren van cilindrische tot hoekige of veelhoekige pijlers, afhankelijk van de bouwstijl en de belasting.

Functie en structuur

De primaire functie is het dragen van verticale lasten die via grabs of gewelven naar de fundering worden overgebracht. Middenpijlers kunnen tevens een rol spelen in het ruimtelijke ontwerp, door ritme en structuur te geven aan het interieur en door sommige ruimtes te scheiden of te verbinden. In romaans en gotische gebouwen leveren ze vaak een combinatie van massa en licht, en dragen ze soms galerijen of ankerbalken.

Materialen en onderhoud

Historisch gezien bestaan middenpijlers vooral uit steen of baksteen; in modernere gebouwen kunnen beton of staal-constructies voorkomen. Onderhoud en restauratie zijn essentieel in historisch erfgoed, omdat verzakkingen, scheuren of verwering de stabiliteit van de pijlers kunnen beïnvloeden.

Toepassingen

Hoewel vooral in religieuze en grote publieke gebouwen te vinden, treffen we middenpijlers ook aan in hallen, kastelen en industriële bouwsels waar lange spans without externe steun nodig zijn. Moderne reconstructies gebruiken vaak centrale kolommen in combinatie met gespannen constructies om open ruimten te realiseren.