metadatawerking

Metadatawerking verwijst naar hoe metadata in informatiesystemen functioneert: hoe metadata wordt gecreëerd, beheerd en geconsumeerd om data en digitale objecten te beschrijven, te vinden, te beheren en te bewaren.

Metadata vervult verschillende rollen. Descriptieve metadata helpt bij zoekfuncties en presentatie; administratieve metadata registreert regelgeving, rechten, bewaartermijnen en toegang; structurele metadata beschrijft hoe bestanden en componenten met elkaar verbonden zijn; preservatie metadata registreert informatie over langetermijnbewaring, formaten, fixiteit en migratiegeschiedenis.

Veelgebruikte standaarden en formaten omvatten Dublin Core voor basale beschrijvende metadata, METS en PREMIS voor digital objects, MODS voor bibliografische beschrijving, en schema.org voor webzoekmachines. Voor archieven komt EAD daarbij. Metadata wordt vaak in XML, JSON-LD of RDF gecodeerd en maakt gebruik van gecontroleerde vocabularia en thesauri.

Procesmatig gaat metadatawerking gepaard met creatie tijdens of na data-creatie, automatische extractie en handmatige verrijking, en harvesting via richtlijnen zoals OAI-PMH. Kwaliteitscontrole omvat validatie tegen schema's en vocabularia; governance regelt rollen, rechten en long-term stewardship; metadata wordt onderhouden bij migraties en software-updates.

Toepassingen zijn wijdverspreid in bibliotheken, musea, digitale repositories en onderzoeksdatamanagement; metadata vergroot vindbaarheid, stimuleert interoperabiliteit en hergebruik, en ondersteunt data-integratie.

Uitdagingen omvatten variatie in metadatakwaliteit, silo's tussen systemen, de complexiteit van veel standaarden, meertaligheid en kosten van curatie. Automatisering kan helpen, maar menselijke beoordeling blijft belangrijk.

Samengevat is metadatawerking essentieel voor effectieve informatiebeheer en langetermijntoegang tot digitale bronnen.