mentaalisten

Mentaalisten zijn performances die mentale of psychologische vaardigheden simuleren om te suggereren dat iemand gedachten kan lezen, gebeurtenissen kan voorspellen of innerlijke toestanden kan achterhalen. Het gaat om een kunstvorm die afhankelijk is van observatie, geheugen, psychologie, misdirection en theatrale presentie; de beoogde effecten behoren tot entertainment, niet tot werkelijke paranormale gaven.

Het mentalisme ontwikkelde zich in de negentiende en twintigste eeuw en werd wereldwijd bekend door artiesten zoals Joseph Dunninger en The Amazing Kreskin, en later Uri Geller in de popcultuur. Moderne mentaalisten combineren traditionele trucs met inzichten uit psychologie en cognitieve biases; sommige acts maken ook gebruik van onderzoek naar publiek gedrag of samenwerking met het publiek.

Veelvoorkomende technieken zijn cold reading, hot reading, billet-reading, verbal suggestion, misdirection en geheugenwerk. Ook vooronderzoek, verborgen assistenten en zorgvuldig ontworpen routines spelen een rol. Het doel is verwondering, begrip van menselijke waarneming en entertainment, eerder dan bewijs van paranormale gaven.

In de praktijk onderscheiden mentaalisten zich van echte parapsychologie door duidelijk te maken dat het om show en illusie gaat, met aandacht voor privacy en toestemming. Ethiek gaat over misbruik, respect voor deelnemers en het vermijden van kwetsende onderwerpen. In Nederland hanteert men de term mentaalisten voor deze kunstvorm en heeft deze functietak een vaste plek in live-entertainment en media.