machineleesbaar

Machineleesbaar is een term die verwijst naar data of informatie die door een computer automatisch kan worden verwerkt zonder menselijke tussenkomst. Een bestand is machineleesbaar wanneer de structuur eenduidig is en de betekenis van de gegevens ondubbelzinnig vastligt via een formeel formaat of een ontologie. In tegenstelling tot mensleesbare weergaven, zoals een tekst die door een mens leesbaar is, maakt machineleesbaarheid automatische processen mogelijk zoals data-integratie, analyse en interoperabiliteit tussen systemen.

Toepassingen van machineleesbare data komen veel voor in open data, API’s en semantische webprojecten. Digitalisering in de publieke en private sector vertrouwt op gestandaardiseerde formaten zodat systemen gegevens kunnen uitwisselen, koppelen en automatisch verwerken zonder handmatige invoer.

Veel gebruikte machineleesbare formaten zijn JSON, XML en CSV. Semantische data maken gebruik van talen en vocabularies zoals RDF, JSON-LD en SPARQL, en standaarden als Schema.org en Dublin Core. Typische aanvullende principes zijn duidelijke metadata, consistente encodering (bijvoorbeeld UTF-8) en eenduidige datum- en tijdnotatie (ISO 8601).

Voordelen zijn onder meer verbeterde interoperabiliteit, efficiëntie en hergebruik van data, automatische analyses en betere vindbaarheid. Uitdagingen omvatten variatie in ontologieën en terminologie, kwaliteitsproblemen, privacy en licenties, en het beheren van versies en provenance.

In Nederland spelen open data-portalen zoals data.overheid.nl een rol bij public governance en transparantie, waar datasets doorgaans machineleesbaar worden gepubliceerd om door apps en onderzoekers te worden gebruikt.