luchtgebied

Luchtgebied is de volmaate en wettelijk vastgelegde ruimte in drie dimensies boven het aardoppervlak die bestemd is voor luchtvaartuigen en waar regels voor luchtverkeer gelden. Het doel van luchtgebied is het veilig, ordelijk en efficiënt laten verlopen van het vliegen door het scheppen van duidelijke grenzen en procedures voor het luchtverkeer. Het omvat zowel gecontroleerd als ongecontroleerd ruimtegebruik en kan hoogte- en breedtegrensingen kennen die samen de vluchtroutes en -procedures bepalen.

Het luchtgebied is doorgaans onderverdeeld in verschillende categorieën en zones, zoals control zones (CTR’s) rondom luchthavens, terminal maneuvering areas (TMA’s) voor vliegroutes nabij luchthavens en verderop regrouppeert men vaak bovenkaliteitszones en ongecontroleerde ruimte. De grenzen worden bepaald door internationale regels en nationale wetten, en zijn vaak gebonden aan Flight Information Regions (FIR’s) die door middenkaders zoals Eurocontrol en nationale luchtvaartautoriteiten worden beheerd. Verticale grenzen worden aangegeven in hoogte of vliegniveau (bijvoorbeeld laag- tot hoogvliegrenzen), waardoor een duidelijke scheiding van verkeer mogelijk is.

Het beheer en de regelgeving komen voort uit internationale verdragen, met name het Verdrag van Chicago (ICAO), en worden in Europa verder afgeleid uit EU-regelgeving en samenwerking via Eurocontrol. In Nederland valt het beheer onder de nationale luchtvaartautoriteit en LVNL (Luchtverkeersleiding Nederland), die verantwoordelijk is voor de luchtvaartdienstverlening binnen het Nederlandse FIR en de grensoverschrijdende samenwerking in de Europese luchtruimte.

In de praktijk betekent dit dat piloten in gecontroleerde luchtgebieden ATC-beraad en -instructies nodig hebben, terwijl in ongecontroleerde luchtgebieden meer vrijheid bestaat mits men zich aan de geldende regels houdt. Daarnaast zijn er speciale gebieden zoals restricted of danger zones die beperkter of tijdelijk afgesloten kunnen zijn.